دلیل اینکه هر شب از شبهای دهه ی اول محرم به نام یکی از اصحاب و یاران امام حسین علیه السلام است چیست؟
این نامگذاری در میان شیعیان عرب و غیر عرب تفاوتهایی دارد. شیعیان غیرعرب زبان، شب اول محرم را به نام «مسلم بن عقیل» نامگذاری می کنند بدین مناسبت که اولین شهید راه امام حسین علیه السلام بوده است.
پس از این که دولت صفوی بعنوان اولین دولت با مذهب رسمی شیعی در ایران برپا شد، شعیان عرب و عجم (غیر عرب) با تفاوتهایی این مراسم را برپا کردند. به این معنا که شیعیان غیرعرب زبان، شب اول محرم را به نام «مسلم بن عقیل» نامگذاری می کنند بدین مناسبت که اولین شهید راه امام حسین علیه السلام بوده است و شب تاعوسا به نام حضرت ابوالفضل علیه السلام شناخته می شود چرا که آخرین شهید بنی هاشم پیش از امام حسین علیه السلام بوده است.
شبهای دیگر از دهه اول محرم نیز بنا بر ذوق و سلیقه افراد و بخصوص مداحان و روضه خوانها نامگذاری شده است.
بعنوان مثال شب دوم بنام رقیه دختر امام حسین علیه السلام است که در این میان برخی شبها و برخی نامگذاری ها، مانند شب اول که بنام مسلم بن عقیل است و شب نهم که بنام حضرت عباس علیه السلام است، از ثبات بیشتری برخوردار است و از زمان دولت صفوی چنین مقرر بوده است که در واقع یک تناسب عرفی است. در میان شیعیان عرب، شبانه روز اول محرم با توجه به اخبار ائمه علیهم السلام مبنی بر توصیه به برگزاری چنین محافل و مجالسی، به بیان ضرورت برپایی این مجالس و فضیلت گریه کردن بر امام حسین علیه السلام اختصاص دارد و مراسم حول محور این موضوع برپا می شود.
روز و شب دوم محرم نیز مسئله خروج امام از مدینه و مکه و روز سوم موضوع فرود آمدن حضرت در کربلا مطرح می شود.
می توان گفت مجالس شیعیان عرب از نظر مناسبت ذکر، اندکی مرتب تر و منظم تر از مجالس شیعیان فارسی زبان است. آنها روز چهارم را به نام اصحاب امام حسین علیه السلام و روز پنجم را به نام شهدای بنی هاشم و روز ششم را به نام حضرت مسلم علیه السلام سوگواری می کنند.
شبانه روز هفتم محرم در میان شیعیان عرب به نام حضرت اباالفضل علیه السلام نامگذاری شده و در سوگ این بزرگوار مرثیه سرایی می شود. چرا که در شب هفتم حضرت اباالفضل علیه السلام همراه با 30 نفر از اصحاب امام در دل شب به سمت نهر فرات رفته و با 30 مشک آب به خیمه ها بازگشتند و چون شب هفتم مظهری از سقایی حضرت عباس علیه السلام بوده، لذا این شب را بنام ایشان می خوانند.
شبانه روز هشتم محرم نیز در میان اعراب بنام حضرت علی اکبر علیه السلام به عنوان اولین شهید کربلا نامگذاری شده و شبانه روز نهم به نام حضرت قاسم علیه السلام و در برخی مجالس نیز به نام حضرت علی اصغر علیه السلام است.
شب دهم محرم نیز به شکل متعین و مشخص د رهمه جا و میان همه شیعیان به حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام اختصاص دارد.
