شیعیان

1-پایه هاى اسلام

قال الباقر علیه السلام:

«بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایه.» ؛  

امام باقر علیه السلام فرمود:

اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت .(فروع کافى، ج 4 ص 62، ح 1)

2-فلسفه روزه

قال الصادق علیه السلام:

انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و الفقیر.

امام صادق علیه السلام فرمود:

خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند.

(من لا یحضره الفقیه، ج 2 ص 43، ح 1)

3-روزه آزمون اخلاص

قال امیرالمومنین علیه السلام:

«فرض الله ... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق» ؛ امام على علیه السلام فرمود: خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.

(نهج البلاغه، حکمت 252 )

4-روزه یاد آور قیامت

قال الرضا علیه السلام:

انما امروا بالصوم لکى یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا على فقر الاخر.

امام رضا علیه السلام فرمود:

مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.

(وسائل الشیعه، ج 4 ص 4 ح 5 علل الشرایع، ص 10 )

5-روزه زکات بدن

قال رسول الله صلى الله علیه و آله لکل شیئى زکاة و زکاة الابدان الصیام.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:

براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدنها روزه است.

(الکافى، ج 4، ص 62، ح 3 )

6-روزه سپر آتش

قال رسول الله صلى الله علیه و آله:

الصوم جنة من النار.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:

روزه سپر آتش (جهنم) است. «یعنى بواسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.»

(الکافى، ج 4 ص 162)

7-اهمیت روزه

الصوم فى الحر جهاد.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: روزه گرفتن در گرما، جهاد است.

(بحار الانوار، ج 96، ص 257 )

8-روزه نفس

قال امیرالمومنین علیه السلام

«صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام.»

 ؛ امیرالمومنان على علیه السلام فرمود: روزه نفس از لذتهاى دنیوى سودمندترین روزه هاست.

غرر الحکم، ج 1 ص 416 ح 64

9-روزه واقعى

قال امیرالمۆمنین علیه السلام

«الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب.»

امام على علیه السلام فرمود: روزه پرهیز از حرامها است همچنانکه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى کند.

(بحار ج 93 ص 249 )

10-برترین روزه

قال امیرالمومنین علیه السلام

«صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن.»

امام على علیه السلام فرمود:  روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.

(غرر الحکم، ج 1، ص 417، ح 80 )

11-روزه چشم و گوش

قال الصادق علیه السلام

«اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک.»

امام صادق علیه السلام فرمود: آنگاه که روزه مى گیرى باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه دار باشند.«یعنى از گناهان پرهیز کند.»

(الکافى ج 4 ص 87، ح 1)

12- روزه اعضا و جوارح

عن فاطمه الزهرا سلام الله علیها

«ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه.»

حضرت زهرا علیها السلام فرمود: روزه دارى که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه اش به چه کارش خواهد آمد.

(بحار، ج 93 ص 295 )

 13-روزه ناقص

قال الباقر علیه السلام :

«لا صیام لمن عصى الامام و لا صیام لعبد ابق حتى یرجع و لا صیام لامراة ناشزة حتى تتوب و لاصیام لولد عاق حتى یبر. »

امام باقر علیه السلام فرمود:

روزه این افراد کامل نیست:

1 - کسى که امام (رهبر) را نافرمانى کند.

2 - بنده فرارى تا زمانى که برگردد.

3 - زنى که اطاعت شوهر نکرده تا اینکه توبه کند.

4 - فرزندى که نافرمان شده تا اینکه فرمانبردار شود.

(بحار الانوار ج 93، ص 295.)

14-روزه بى ارزش

قال امیرالمومنین علیه السلام

«کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء.»

امام على علیه السلام فرمود:

چه بسا روزه دارى که از روزه اش جز گرسنگى و تشنگى بهره اى ندارد و چه بسا شب زنده دارى که از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمى برد. (نهج البلاغه، حکمت 145)

15-روزه و صبر

عن الصادق علیه السلام فى قول الله عزوجل

«واستعینوا بالصبر و الصلوة »

قال: الصبر الصوم.

امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزو جل که فرموده است: از صبر و نماز کمک بگیرید، صبر، روزه است.

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 298، ح 3 )

16-روزه و صدقه

قال الصادق علیه السلام

«صدقه درهم افضل من صیام یوم.»

امام صادق علیه السلام فرمود : یک درهم صدقه دادن از یک روز روزه مستحبى برتر و والاتر است.

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 218، ح 6 )

17-پاداش روزه

قال رسول الله صلى الله علیه و آله: قال الله تعالى

«الصوم لى و انا اجزى به » ؛

رسول خدا فرمود خداى تعالى فرموده است: روزه براى من است و من پاداش آن را مى دهم.

(وسائل الشیعه ج 7 ص 294)

18-جرعه نوشان بهشت

قال رسول الله صلى الله علیه و آله

«من منعه الصوم من طعام یشتهیه کان حقا على الله ان یطعمه من طعام الجنة و یسقیه من شرابها.»

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:

کسى که روزه او را از غذاهاى مورد علاقه اش باز دارد برخداست که به او از غذاهاى بهشتى بخورانند و از شرابهاى بهشتى به او بنوشاند. (بحار الانوار ج 93 ص 331 )

19- خوشا بحال روزه داران

قال رسول الله صلى الله علیه و آله

«طوبى لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامة » ؛

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: خوشا بحال کسانى که براى خدا گرسنه و تشنه شده اند اینان در روز قیامت سیر مى شوند.

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 299، ح 2. )

20-مژده به روزه داران

قال الصادق علیه السلام

«من صام لله عزوجل یوما فى شدة الحر فاصابه ظما و کل الله به الف ملک یمسحون وجهه و یبشرونه حتى اذا افطر.»

امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس که در روز بسیار گرم براى خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مى گمارد تا دست به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامى که افطار کند.

(الکافى، ج 4 ص 64 ح 8)

21-شادى روزه دار

قال الصادق علیه السلام

«للصائم فرحتان فرحة عند افطاره و فرحه عند لقاء ربه»  

امام صادق علیه السلام فرمود: براى روزه دار دو سرور و خوشحالى است:

1 - هنگام افطار 2 - هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت)

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 290)

22-بهشت و باب روزه دارن

قال رسول الله صلى الله علیه و آله

«ان للجنة بابا یدعى الریان لا یدخل منه الا الصائمون.»

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: براى بهشت درى است بنام (ریان) که از آن فقط روزه داران وارد مى شوند.

«وسائل الشیعه، ج 7 ص 295، ح 31.»

23-دعاى روزه داران

قال الکاظم (علیه السلام)

«دعوة الصائم تستجاب عند افطاره » ؛ امام کاظم (علیه السلام) فرمود: دعاى شخص روزه دار هنگام افطار مستجاب مى شود.

(بحار الانوار ج 92 ص 255 ح 33)

24-بهار مومنان

قال رسول الله (صلى الله علیه و آله)

«الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به على قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به على صیامه.»

رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: زمستان بهار مومن است از شبهاى طولانى اش براى شب زنده دارى واز روزهاى کوتاهش براى روزه دارى بهره مى گیرد.

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 302، ح 3)

25-روزه مستحبى

قال الصادق (علیه السلام) «من جاء بالحسنة فله عشر امثالها من ذلک صیام ثلاثة ایام من کل شهر.»

؛امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس کار نیکى انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است. (وسائل الشیعه، ج 7، ص 313، ح 33 )

26-افطارى دادن  

قال الصادق (علیه السلام) :«من فطر صائما فله مثل اجره»

امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر کس روزه دارى را افطار دهد، براى او هم مثل اجر روزه دار است.

(الکافى، ج 4 ص 68، ح )1

27-افطارى دادن

قال الکاظم (علیه السلام) «فطرک اخاک الصائم خیر من صیامک.»

امام کاظم (علیه السلام) فرمود: افطارى دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبى) بهتر است.

(الکافى، ج 4 ص 68، ح 2)

28-روزه خوارى

قال الصادق (علیه السلام) : «من افطر یوما من شهر رمضان خرج روح الایمان منه»  

امام صادق (علیه السلام)فرمود: هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد - روح ایمان از او جدا مى شود .(وسائل الشیعه، ج 7 ص 181)

29-رمضان ماه خدا

قال امیرالمۆمنین

«شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهرى»  

امام على (علیه السلام) فرمود: رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 266، ح 23.)

30-رمضان ماه رحمت

قال رسول الله (صلى الله علیه و آله)

«... و هو شهر اوله رحمة و اوسطه مغفرة و اخره عتق من النار.»

رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: رمضان ماهى است که ابتدایش رحمت است و میانه اش مغفرت و پایانش آزادى از آتش جهنم. (بحار الانوار، ج 93، ص 342)

31-فضیلت ماه رمضان

قال رسول الله (صلى الله علیه و آله) :«ان ابواب السماء تفتح فى اول لیلة من شهر رمضان و لا تغلق الى اخر لیلة منه»

رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: درهاى آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده مى شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد. (بحار الانوار، ج 93، ص 344 )

32-اهمیت ماه رمضان

قال رسول الله (صلى الله علیه و آله) : «لو یعلم العبد ما فى رمضان لود ان یکون رمضان السنة»

رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود:اگر بنده «خدا» مى دانست که در ماه رمضان چیست [چه برکتى وجود دارد] دوست مى داشت که تمام سال، رمضان باشد. (بحار الانوار، ج 93، ص 346)

33-قرآن و ماه رمضان

قال الرضا (علیه السلام)

«من قرا فى شهر رمضان ایة من کتاب الله کان کمن ختم القران فى غیره من الشهور.» ؛  

امام رضا (علیه السلام) فرمود: هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که درماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند. (بحار الانوار ج 93، ص 346)

34-شب سرنوشت ساز

قال الصادق (علیه السلام)

«راس السنة لیلة القدر یکتب فیها ما یکون من السنة الى السنة.»

امام صادق (علیه السلام) فرمود: آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته مى شود. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 258 ح 8)

35-برترى شب قدر

قیل لابى عبد الله (علیه السلام)

«کیف تکون لیلة القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فى الف شهر لیس فیها لیلة القدر.» ؛ از امام صادق (علیه السلام) سوال شد:

چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟

حضرت فرمود: کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 256، ح 2 )

36-تقدیر اعمال

قال الصادق (علیه السلام)

«التقدیر فى لیلة تسعة عشر و الابرام فى لیلة احدى و عشرین و الامضاء فى لیلة ثلاث و عشرین.» ؛

امام صادق (علیه السلام) فرمود: برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مى گیرد و تصویب آن در شب بیست و یکم و تنفیذ آن در شب بیست سوم. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 259)

37-احیاء شب قدر

عن فضیل بن یسار قال: «کان ابو جعفر (علیه السلام) اذا کان لیلة احدى و عشرین و لیلة ثلاث و عشرین اخذ فى الدعا حتى یزول اللیل فاذا زال اللیل صلى. »

فضیل بن یسار گوید: امام باقر (علیه السلام) در شب بیست و یکم و بیست سوم ماه رمضان مشغول دعا مى شد تا شب به سر آید و آنگاه که شب به پایان مى رسید نماز صبح را مى خواند. (وسائل الشیعه، ج 7، ص 260، ح 4)

38-زکات فطره

قال الصادق (علیه السلام)

«ان من تمام الصوم اعطاء الزکاة یعنى الفطرة کما ان الصلوة على النبى (صلى الله علیه و آله) من تمام الصلوة.»

امام صادق (علیه السلام) فرمود: تکمیل روزه به پرداخت زکات یعنى فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (صلى الله علیه و آله) کمال نماز است. «وسائل الشیعه، ج 6 ص 221، ح 5»

39- امام صادق (علیه السلام)

 اَمّا العِلَّةُ فِى الصِّیامِ لِیَستَوِىَ بِهِ الغَنىُّ وَالفَقیرُ وذلِکَ لأِنَّ الغَنىَّ لَم یَکُن لِیَجِدَ مَسَّ الجُوعِ فَیَرحَمَ الفَقیرَ لاَِنَّ الغَنىُّ کُلَّما اَرادَ شَیئا قَدَرَ عَلَیهِ...

علت روزه گرفتن آن است که به سبب آن ثروتمند و فقیر برابر شوند؛ زیرا ثروتمند، گرسنگى را احساس نکرده تا به فقیر رحم کند. چرا که ثروتمند هرگاه چیزى بخواهد مى تواند فراهم کند. (من لا یحضره الفقیه، ص 73، ج 2)

40 - رسول الله (صلى الله علیه و آله)

 اِنَّ لِلجَنَّةِ باباً یُدعى اَلرَّیّانَ لایَدخُلُ مِنهُ اِلاّ الصّائِمونَ

بهشت را درى است که ریّان نامیده مى شود از آن در، جز روزه داران وارد نشوند.

معانى الأخبار، ص 409